Expo kermiskoersen in het Meetjesland

Wist je dat de allereerste kermiskoers in het Meetjesland werd gereden? Op 8 augustus 1897 vond in Bassevelde de eerste kermiskoers plaats. Een week later volgde Sint-Laureins al. Ontdek de geschiedenis en de hoogdagen van de kermiskoersen op een tijdelijke expo op de Huysmanhoeve.

De expo komt tot stand dankzij een samenwerking met KVVV Eeklo en koersliefhebber Mark Van Hamme, die in zijn eigen verzameling is gedoken om de expo samen te stellen. "De eerste kermiskoersen waren niet meer dan straatkoersen. Een plaatselijke herbergier plaatste aan de beide uiteinden van de straat een bierton of een lege gasfles, waarrond de renners moesten draaien. Er kwam wel al snel veel volk naar kijken. Naast voetbal en koers was er niet veel te doen. Mensen gingen niet op reis in de zomer. De koers bracht vertier", zegt Mark Van Hamme.

Vedetten aan de start

Dat er vaak grote namen aan de start stonden, zal ook geholpen hebben om de supporters massaal aan te trekken. "Roger De Vlaeminck reed enkele kermiskoersen per jaar. Eddy Merckx reed nog mee in Sint-Laureins, Eeklo en Aalter. Veel renners hebben de stiel geleerd tijdens de kermiskoersen."

Het was niet allemaal rozegeur en maneschijn. "Veel profs in dat kermiskoersmilieu verdienden het zout op hun patatten niet. Meestal moet hun vrouw gaan werken, zodat de man kon blijven koersen. Er waren een paar uitzonderingen die er wel van konden leven. Maar de meerderheid niet. Er was omkoping en doping. Veel renners werden bovendien uitgemolken door de specialisten. Ze moesten vaak de lokale renners laten winnen. 

Het Meetjesland is altijd de regio van de kermiskoersen geweest. "We hadden veel goede koersen en daarnaast ook sterke renners. Tijdens de expo zetten we een paar van die kleine goden uit eigen streek in de kijker. Denk maar aan Julien Gaelens en Emiel Lambrecht. Helaas liggen de hoogdagen achter ons. De teloorgang is ingezet in de jaren '80 en '90. Waren er in 1967 nog 154 kermiskoersen in Vlaanderen, in 2025 staan er nog amper 18 op de wielerkalender."

Sfeerbeelden

Behalve enkele portretten krijg je tijdens de expo vooral voorwerpen te zien die de hoogdagen van weleer moeten terugbrengen. Foto's voor en achter de schermen zullen de sfeer weergeven. Een beker uit 1923, van de allereerste kermiskoers van Balgerhoeke is te bezichtigen. Het materiaal van vroeger wordt vergeleken met het materiaal van nu. Denk daarbij aan oude wielertruien, worstenhelmen en gebreide koershandschoentjes. 

Mark Van Hamme begon te verzamelen in 1969, het jaar van zijn eerste communie. "De broers De Vlaeminck woonden op één kilometer van ons huis. Mijn pa nam me overal mee naartoe om te supporteren. Ik kan zeggen dat ik de hoogdagen van het Belgische wielrennen heb beleefd. Met dank aan de kermiskoersen kon ik elke week mijn wielerhelden van dichtbij zien koersen. Mensen stonden toen dichter bij de koers en hun idolen. Mijn wielercollectie ben ik beginnen uit te bouwen dankzij mijn connecties via Erik De Vlaeminck. Renners vertrouwden me en wisten dat ik niet zomaar zou verkopen wat ze mij cadeau gaven."

Praktisch

De expo 'Kermiskoersen in het Meetjesland' is gratis te bezoeken van 6 april tot en met 4 mei op de Huysmanhoeve, meer bepaald in de Schuur naast het Streekcafé. Open van woensdag tot en met zondag tussen 11u en 18u.